Fobia oraz jej rodzaje

Każdy z nas potrafi wymienić kilka najbardziej znanych fobii, z jakimi borykamy się sami lub nasi znajomi. Niezależnie czy mamy do czynienia z arachnofobią, czyli powszechnie znanym strachem przed pająkami, czy może mówimy o nieco mniej znanej antofobii, czyli strachem przed kwiatami, wszystkie fobie mają ze sobą coś wspólnego, a psychologia rozróżnia je na dwie główne kategorie – fobie specyficzne oraz fobia społeczna, a w przypadku bardzo rzadkich odmian, jak wcześniej wymieniona antofobia, są to po prostu wyjątkowe jej odmiany, które bardzo rzadko występują w społeczeństwie.

Aby zrozumieć czym jest fobia, należy uświadomić sobie że jest ona stałą reakcją strachu. Niekiedy możemy powiedzieć że ktoś odczuwa lęk przed pająkami, lecz będzie to stwierdzenie błędne, gdyż fobia sprowadza się do konkretnego typu zjawiska, które wywołuje strach. Fobie mają to do siebie, że pomimo wszelkich zapewnień, osoba zawsze zareaguje na źródło swojej fobii w sposób przesadzony, nieproporcjonalny do realnego zagrażanie, lub nawet jego braku.

Objawy fobii są we wszystkich jej odmianach dokładnie takie same – człowiek odczuwa utrzymujący się strach przed określonymi sytuacjami bądź przedmiotami, nieproporcjonalny do rzeczywistego zagrożenia. W przypadku realnego kontaktu ze źródłem fobii, osoba zareaguje strachem lub nawet paniką, próbując jak najszybciej oddalić się od ich źródła. Trzecim objawem jest rozpoznanie, że strach jest nadmierny lub nieuzasadniony. Czwarty oraz piąty objaw to oczywiste unikanie sytuacji fobicznych, a także takie objawy, których nie jesteśmy w stanie przypisać innym zaburzeniom psychicznym.

Główny podział fobii, które najczęściej występują w społeczeństwie, to fobia społeczna oraz specyficzne. W przypadku tej pierwszej, człowiek będzie unikać wszelkich kontaktów z innymi osobami, będzie się izolować lub nawet jak najrzadziej opuszczać miejsce swojego zamieszkania, które stanowić będzie w tym przypadku jedyną bezpieczną przystań. Możemy także mówić tutaj o strachu przed publicznymi występami, lub strach przed szczególnym zainteresowaniem innych osób naszą osobą. Pomimo iż fobia społeczna jest opisywana jako ogólny strach przed sytuacjami społecznymi, to możemy rozróżniać różne ich odmiany.

Fobie specyficzne dzielone są na pięć głównych klas. Do pierwszej możemy zaliczyć ogólny strach przed konkretnymi zwierzętami, jak wspomniana na początku arachnofobia, lecz innymi często występującymi fobiami z tej kategorii są także strach przed kotami, gołębiami, psami, owadami bądź wężami. Drugim rodzajem są sytuacja fobiczne związane z przebywaniem w środowisku naturalnym. Zaliczamy tutaj strach przed ciemnością, brudem, wysokością, wiatrem, prądem czy wodą. Trzecia klasa to fobie sytuacyjne, do których możemy zaklasyfikować występowanie strachu podczas podróżowania samolotami, publicznymi środkami transportu, ale także przebywaniem na moście, w windzie czy tunelu. W przypadku kategorii czwartej, nie ma ona nadanej konkretnej nazwy, lecz zalicza się do niej strach przed krwią, zastrzykiem bądź skaleczeniem, czyli sytuacjami powiązanymi z bólem bądź ciałami obcymi wchodzącymi w interakcje z naszym ciałem. Piąta oraz ostatnia klasa fobii to wszystkie inne, niesklasyfikowane wcześniej sytuacje fobiczne, jak na przykład strach przed śmiercią lub chorobą. Warto zaznaczyć, iż inne fobie stanowią w sumie około połowy wszystkich fobii.

Fobie dotyczą niemalże każdego z nas, a do dnia dzisiejszego sklasyfikowano kilkaset ich rodzajów. Niezależnie jednak czy mamy do czynienia z fobią społeczną, antofobią czy nozofobią, wszystkie objawiają się oraz wpływają na nas w dokładnie ten sam sposób. Warto jednak pamiętać, iż w większości przypadków, strach towarzyszący sytuacjom fobicznym jest niewspółmierny do rzeczywistego zagrożenia.